Büyükbaş hayvanlarda asidoz tedavisi, sindirim sistemi bozuklukları arasında en yaygın görülen rahatsızlıklardan biridir. Yüksek nişasta içeren yemlerle beslenen hayvanlarda, rumen pH’sının düşmesi sonucu meydana gelir. Tedavi edilmediğinde, hayvanın genel sağlığını bozarak süt ve et verimini düşürür. Sığırlarda asidoz belirtileri; genellikle iştahsızlık, geviş getirmede azalma, ishal ve topallık şeklinde ortaya çıkar.
Asidoz, yalnızca büyükbaş hayvanlarda değil, küçükbaş hayvanlarda da görülebilir. İneklerde asidoz tedavisi ve koyunlarda asidoz tedavisi, hastalığın erken teşhisiyle daha etkili bir şekilde yapılabilir. Hayvancılık sertifikası sahibi işletmeler, hayvan sağlığı konusunda daha bilinçli hareket ederek hastalıkların önlenmesine yönelik beslenme programları uygularlar.
Hayvanlarda Asidoz Nedir?
Asidoz, işkembe ortamında asidik bir dengenin oluşmasıyla ortaya çıkan bir metabolik hastalıktır. Normalde işkembe pH seviyesi 6-7 arasında olmalıdır. Ancak aşırı tahıl tüketimi ve yetersiz lif alımı nedeniyle pH seviyesi 5.5’in altına düşerse asidoz oluşur.
Asidozun başlıca nedenleri şunlardır:
• Yüksek miktarda tahıl içeren yem tüketimi
• Ani yem değişiklikleri
• Lif bakımından fakir diyet
• Yetersiz tükürük salgısı
• Yoğun kesif yem kullanımı
Bu faktörler, özellikle süt inekleri ve besi sığırlarında asidoz vakalarının artmasına neden olmaktadır.
Hayvanlarda Asidoz Belirtileri
Sığırlarda asidoz belirtileri, hastalığın akut ya da kronik olmasına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel belirtiler şunlardır:
• İştahsızlık
• Geviş getirmede azalma
• Karında şişlik
• Süt veriminde düşüş
• Topallık ve eklem ağrıları
• Sulu ve kötü kokulu ishal
• Genel halsizlik
Bu belirtiler fark edildiğinde, büyükbaş hayvanlarda asidoz tedavisi için acil önlemler alınmalıdır.
Hayvanlarda Asidoz Tedavisi
Büyükbaş hayvanlarda asidoz tedavisi, hastalığın şiddetine göre farklı yöntemlerle uygulanabilir:
Bu yöntemler şunlardır;
• Yem değişikliği: Tahıl ağırlıklı yemler azaltılarak, yüksek lif içeren kaba yemler (yonca, saman) artırılmalıdır.
• Sodyum bikarbonat kullanımı: Rumen pH dengesini korumak için yem veya su ile verilebilir.
• Probiyotik takviyeleri: Sindirimi desteklemek için rumen florasını güçlendiren probiyotikler kullanılmalıdır.
• Veteriner müdahalesi: Şiddetli vakalarda intravenöz sıvı tedavisi uygulanabilir.
Bu önlemler, ineklerde asidoz tedavisi ve koyunlarda asidoz tedavisi için temel uygulamalardır.
İneklerde Asidoz Tedavisi
İneklerde asidoz tedavisi, hastalığın ilerleme durumuna göre şu şekilde yapılır:
• Hafif vakalarda, tahıllı yemlerin miktarı azaltılır ve lifli yem oranı artırılır.
• Orta dereceli vakalarda, sodyum bikarbonat ve magnezyum oksit takviyesi yapılır.
• Şiddetli vakalarda, intravenöz sıvı tedavisi uygulanarak asit-baz dengesi sağlanır.
Özellikle süt ineklerinde, asidoz süt verimini ciddi oranda düşürebileceği için büyükbaş hayvanlarda asidoz tedavisi erken aşamalarda başlatılmalıdır.
Koyunlarda Asidoz Tedavisi
Koyunlarda asidoz tedavisi, ineklere benzer şekilde uygulanır. Ancak koyunlar daha küçük oldukları için hastalığın seyri daha hızlı ilerleyebilir.
• Ani yem değişikliklerinden kaçınılmalı, yem geçişleri kademeli yapılmalıdır.
• Lif oranı yüksek yemler koyun beslenmesine dahil edilmelidir.
• Sodyum bikarbonat ile rumen pH dengesi sağlanmalıdır.
• İleri vakalarda veteriner hekim tarafından ilaç tedavisi uygulanabilir.
Özellikle sığırlarda asidoz belirtileri, koyunlarda da benzer şekilde görülebilir. Ancak küçükbaş hayvanlarda hastalık çok daha hızlı ilerlediğinden erken teşhis büyük önem taşımaktadır.
Asidoz Hastalığını Önlemek İçin Alınması Gereken Önlemler
Asidoz, önleyici tedbirlerle büyük ölçüde engellenebilen bir hastalıktır. Alınabilecek önlemler şunlardır:
• Dengeli beslenme programı uygulamak
• Kesif yemlerin miktarını sınırlı tutmak
• Kaba yem oranını artırmak
• Yem değişikliklerini kademeli yapmak
• Sodyum bikarbonat takviyesi kullanmak
• Rumen florasını destekleyici probiyotikler kullanmak
Hayvancılık sertifikası sahibi işletmeler, bu tür hastalıkların önlenmesi konusunda daha bilinçli üretim yaparak hayvan refahını artırmaktadır.
Büyükbaş hayvanlarda asidoz tedavisi, hastalığın erken teşhis edilmesi ve uygun önlemlerin alınması ile yönetilebilir. İneklerde ve koyunlarda asidoz tedavisi, beslenme düzenine dikkat edilerek başarılı bir şekilde uygulanabilir.
Asidozun önüne geçmek için; hayvanların dengeli ve lif açısından zengin bir diyetle beslenmesi, yem değişikliklerinin yavaş ve kontrollü yapılması, probiyotiklerin kullanılması ve rutin veteriner kontrollerinin aksatılmaması büyük önem taşır.
Eğer sürünüzde ki sığırlarda asidoz belirtileri fark ediyorsanız zaman kaybetmeden bir veteriner hekime danışmanız gerekir.